Alpler’in Güzeli – Matterhorn

Uyandığımda öğlen olmuştu. Çadırın tentesinden kafamı dışarı uzattım, açık ve güneşli bir hava vardı. Dün gece yaptığım tahminde yanılmamıştım.Çadırımızın az yukarısındaki Hörnli dağ evinde hareketlilik vardı. 3260 m’deki bu dağ evine dün ulaşmıştık. Cenevre’ye 23 Ağustos 2010’da İstanbul’dan 3 saatlik bir uçuşla geldim. Havalimanında beni Hollanda’dan 12 saatlik bir yolculukla gelmiş olan Ömer Albayrak karşıladı. Vakit kaybetmeden Fransa üzerinden Zermatt Bölgesi’ne geçtik. ‘Randa’ denilen yerde ‘Atermenzen Camping’de bir gece çadır kurduk. Buranın doğal yapısı ve görselliği adeta beni büyüledi: Etraf yemyeşil dağlarla çevrili. Ayrıca da tren ya da araçla ulaşım çok kolay ve hem de ekonomik. Otel ve pansiyon fiyatlarının hayli yüksek olduğu bu yörede, bu tür kamp yerleri bedava gibi kalıyor.

Zermatt’ta araç park etmek yasak olduğundan kampımıza yakın olan Tasch tren istasyonundan trene binip geldik Zermatt’a. Yanımızda 4-5 günlük yiyecekle, bizi Matterhorn Dağı’nın eteklerine ulaştıracak telekabine bindik. Telekabin yükseldikçe manzara daha da güzelleşti: Vadiler, yeşil ormanlar, dorukları karlı zirveler, buzullar ve marmotlar. (Ne yazık ki bu sevimli canlıların fotoğrafını yakalayamadım.) Bizim gözümüz ise yalnız Matterhorn Dağı’nda, Matterhorn ise yalnız kendisini çevreleyen bir sisin arkasında. Ömer Ağabey daha önce iki defa gelmiş olmasına karşın dağı göremeden (yine sis) dönmüş. Ömer Ağabey ile yaklaşık iki aydır Alplerde bir dizi faaliyet için internetten yazışıyorduk. Önceliğimiz Alpler’in üç güzeli; Matterhorn, Mont Blanc ve Eiger Dağları idi. Biri devasa piramit görünümüyle; biri en yüksek zirve olmasıyla, diğeri de zorlu duvarıyla dağcılıkta hatırı sayılır öneme sahiptiler.

İlk olarak Matterhorn’dan başlama kararı almıştık. Dünyanın fotoğrafı en çok çekilen, kartpostallara en çok konu olan, üzerinde en çok rotaya sahip, dev bir kuleyi andıran bu dağ görsel güzelliğiyle dağcı olan olmayan herkesin gönlünü fethetmiştir. Zorlu bir dağ olan Matterhorn, teknik tırmanış tecrübesi, bilgisi ve dayanıklılık gerektirir. Ülkemiz dağlarından daha kuzeyde bulunduğundan doğru zamanda ve uygun hava koşullarında tırmanmak gerekir. Bu da her zaman yakalanamamaktadır.

Zermatt ve çevresini telekabinle yükselirken, yukarıdan seyretmek farklı bir atmosferdi. İşte bölgenin en yüksek dağı, Monte Rose. Dağın zirvesi bir gül yaprağına benzediğinden “Gül Dağı” denmektedir. Yanında Breithorn Dağı. Çevredeki diğer dağlara ise teleferikle çıkılabiliyor. Bazılarının içinde tüneller var. Oyulan dağların içerisinden tramvay ve asansörlerle ilerlemek mümkün. Derin vadiler, yaylalar, buzullar göz kamaştırıyor. Telekabinden indiğimiz yerde Swarzsee Oteli bulunuyordu. Buradan 4 saatlik bir tırmanışla dağevine ulaştık. Yükümüz çok fazla olduğundan 2-3 saatlik yolu bu sürede aldık. Yanımızdan süratle geçen dağcıların mat, çadır, ocak, yiyecek getirmemelerinin nedeninin dağ evinde önceden rezervasyon yapmış olmalarından olduğunu öğrenmiş olduk. Ama dağ evinin geceliği kişi başı, yaklaşık 100 Euro olduğundan biz çadır kampını tercih ettik.

Dağ evindeki hareketliliğin nedeni, günlerdir kötü giden hava koşullarının düzelmiş olması ve iyi havanın iki gün sürecek olmasıydı. Bunu duyan dağcılar, bir anda koca dağın eteklerinde kümeler halinde toplanmıştı. Dağ evinde hiç yer yoktu.

Biz çadır alanımızda gayet huzurluyduk, dolunayın Monte Rose Dağı’nın doruğundan yükselişini izliyorduk. Etraftaki dağlara, dolunayın tılsımlı yansımasının vurmasına ve gözlerimizi kamaştırmasına karşın biz hala sisten görünmeyen Matterhorn’u merak ediyorduk. Yıldızlar bol ve parlaktı.

Uyandığımızda öğlen olmuştu ve sonunda sis dağılmıştı. Matterhorn, tüm heybeti ve ihtişamıyla karşımızda duruyordu. Koca dağ adeta üstümüze doğru eğilmişti, ürkütücüydü. Kahvaltı ederken aynı zamanda rota hakkında konuşuyorduk. Acaba bu güzel günü kaçırmakla tırmanışı riske mi ediyorduk? Öyle ya, rehberler 12 saat gibi bir sürede zirve yapıp dönüyordu. Ama adamlar her rotayı ve her taşı neredeyse ezbere biliyorlardı.

Gerek telefonla arayarak, gerekse kısa mesaj atarak, devamlı hava koşulları hakkında bilgi veren Gökçe’nin (Baştuğ) uyarıları çok önemliydi. Bugün ve yarın hava iyiydi, sonra ise bozacaktı.

Öğlen 13.00 gibi rotaya girdik. Amacımız hem rotayı biraz tanımak, hem de ulaşabilirsek Solvay sığınağına ulaşmaktı. 4000 m’deki sığınak, kötü hava şartlarında tam bir kurtarıcı. Zamanında bir dağcının Solvay adlı kızı bu dağda donarak hayatını kaybedince, babası onun anısına bu sığınma evini yaptırmış.

Genelde zirve denemeleri öğleden sonraya kalmaz. Fakat biz rotayı öğrenmek için, taktik gereği öğleden sonra çıktık. Gece yarısı yola çıkanlar öğleden sonra dönüş yapıyor, gece çok hızlı ilerleyen rehberleri izlemek olanaksız ama dönüşte indikleri rotayı, gün ışığında kestirebiliyorsunuz.

Bir rehber yanına en çok iki tırmanıcı alıyor, onu da nadiren yapıyorlar. Rehberler daha çok tek müşteriyle, 2-3 m’lik bir ip ile birbirlerine bağlı olarak ilerliyorlar. İlerliyorlar dediysem, rehber müşterisini adeta çekerek koşturuyor. Öğleden önce zirveye varamamışlarsa hemen geri dönüyorlar, gitti 1000,- EURO. Rehber müşteri yüzünden Solvay sığınağında gecelemek zorunda kalırsa iki günlük ücret alıyor.

Fotolarda hep düz bir yüzey gibi algıladığımız rota, testere ağzı gibi iniş ve çıkışlardan oluşuyormuş. Bu da rotayı bir labirente dönüştürüyor. Çok iyi ekiplerin bile yanlış rotalara girip geri indiklerini biliyorduk. Bu yüzden gündüz gözüyle ilerlemek daha mantıklıydı bizim için. Dönüş çizgisindeki dağcılara doğru tırmandık. Kimi zirve yapıp döndüğünü, kimiyse zamanın yetmediğini dile getirdi. Rehberlere rota hakkında bilgi sorduk, pek söylemeye istekli olmadılar. Hatta bilinçli olarak hatalı bilgi verenler bile oldu. Geçim kapıları bu olabilir ama dağcılığın felsefesine uymayan bu davranışı etik ve ahlakî bulmadık.

İzlediğimiz hattın üzerinde 14 tane kule var. Bu kulelerin üzerinden ya da yanından geçerek zirveye ulaşılıyor. Bir ara rotadan sapmışız. Bu bir hayli zaman kaybına yol açtı. Fakat havanın çok güzel oluşu sayesinde moralimizi yüksek tutmayı başardık. Peşimize takılan başka gruplar da vardı. Onlar da bizim gibi rehber almadan tırmalıyorlardı dağı. Hava kararmaya başlayınca arkamızdaki ekipler döndü. Ya onlar da rotayı birazcık olsun öğrenmek için çıkmışlardı ya da Solvay’a kadar tırmanmayı göze alamadılar. Bizim için artık geri dönüş mümkün değildi. Hem bayağı yol almış, hem de epey yorulmuştuk. Üstelik ertesi gün hava bozacaktı.

Nihayet sığınağın dibine kadar geldik. Hava iyice kararmıştı. Önümüzde zorluk derecesini kestiremediğim dik bir kaya etabı vardı ve yaklaşık bir ip boyuydu. En kötüsü de buraya kadar, iyi kötü bir şekilde varlığını (!) hissettiğimiz sabit hatlar tam kaya etabının dibinde son buldu. Yani bir şekilde bu zorlu kısımdaki sabit hat sökülmüştü(!?). Sırtımdaki çantanın beni çekmesine aldırmadan, mesli deri ayakkabılarımla tırmanmaya başladım. Hangi tarihten kaldığı belli olmayan sikkelerden ya da kayaya çakılmış metal çubuklardan emniyet alarak kilide geldim. Kafa feneriyle uygun tutamak ve basamak arama çabalarım uzayınca da iyice strese girdim. Daha fazla beklemenin anlamsızlığına kendimi ikna ettiğimde tiz bir çığlıkla zorlu etabı geçtim. Geçtim ama bu parkurdaki sabit hattı sökenlere okkalı bir selam yollamayı da ihmal etmedim. Yani rehbersiz çıkılmasın diye rehberlerin yaptığına bakın. Tek emniyetli bir istasyonla hemen Ömer’i yanıma aldım. Şaşkın “sen burayı nasıl çıktın be arkadaş” diyerek düşüncesini sesli dile getirdi. Oysa yalnız değildim, “Yusuf Aga”yla beraberdik. Biz sığınağa doğru yükselirken sığınağın penceresinde cılız bir sarı ışık vardı. Şimdi pencerenin dibindeydik ve ışık sönmüştü.

Bu kulübe, dört bin metrede iki kaya kulesinin ortasında kurulmuştu. Yapının malzemeleri helikopterle taşınmıştı. Etrafı uçurum. İki yanında tek kişinin yürüyebileceği bir alan ancak vardı. Kar çevresinde iyice yığılmıştı. Devam etmek için kaçınılmaz bir biçimde kaya etabını tırmanmak ve sığınağın oraya çıkmak gerekmekte. Her iki tarafta da önceden sabit hat döşeliymiş, sökülmüş. Tırmanırken eski-yeni bolt ve emniyet noktalarını görüyorsunuz. Üstelik bu etap dağın bu rotasının en zorlu yerlerinden birini oluşturuyor.

Çıkardığımız onca gürültüye rağmen kulübeden hiç ses çıkmadı. Saate baktık, 22.00 olmuştu. Yani yaklaşık 10 saattir tırmanıyorduk. Oysa rehberler koca dağı 12-14 saatte tamamlıyordu. Bizse rotanın yarısını on saatte tırmanabilmiştik. Bunda rotayı bilmeyişimiz, ağır çantalarımız ve rotaya girdiğimizden beri ip birliğinde (geleneksel tarzda) ilerleyişimiz etkili olmuştu. Yanımıza sikke ve takoz almamıştık, yerine bolca perlon emniyeti (baba ve kum saatlerinden) aldık. 1900’lü ve sonrası yıllardan kalan metal çubuklara ekspresler takarak ara emniyet noktası oluşturduk. Bu metal çubukların yarısı kayaya çakılmış, kimisi yuvarlak hale getirilmiş, kimisi dik bırakılmıştı. Beni şaşırtansa çürük diye düşündüğüm kaya ve tutamaklarının çok sağlam oluşuydu. Aladağlarda alıştığımız çürük kaya yapısının aksine buradakiler çok sağlam idi.

Sığınağın içine girdik. Önümüzde bir masa, solumuzda ahşap bir ranza var. Fener ışığında ranzanın altında ve üstünde uyku tulumlarından dışarıya fırlamış kafalar gördük. Kapının ağzında çakılı kaldık, ilerleyemiyoruz. Çünkü zeminde yatan insanlar var. Kulübe tıka basa dolu. İnsanları rahatsız etmemeye çalışarak yerdekilerin yanına usulca yerleştik. Yerleştik dediğim masayı biraz iteledik. Yere ipimizi ve kolonlarımızı serdik. Bivağımızı açıp zıt yönlerden içine girdik. Bu şekilde ancak yerleşip uyuyabildik. İlerleyen saatte kulübenin kapısı açıldı. Bir kaç kişi daha geldi. Fakat hiç yer olmadığı için geldikleri gibi tekrar çıktılar. Acaba zirveden mi geliyorlardı? Aşağıya mı indiler? Yoksa ancak ulaşabilmiş ve geceyi dışarıda mı geçirmek zorunda kalmışlardı, bilmiyorum. Tek bildiğim, gündüz ne kadar sıcak olursa olsun, 4000 metrede gece hava çok soğuk olur.

Ertesi gün uyandığımızda kulübede kimse kalmamıştı. Gece 03.00’ten sonra ekipler zirve denemesine geçmişlerdi. Biz hem uykumuzu almak, hem de gündüz gözüyle tırmanmak istiyorduk. Böylece 09:00 sularında, hareket ettik. Günlerden 26 Ağustos’tu. Solvay barınağının hemen solundan rotaya girdik. Burası da hayli zorlu bir başka etap. Çünkü sabit hatlar sökülmüş. Ömer’in söylemesine göre bu yüzden iki hafta önce bir dağcı uçuruma düşmüş. Rehberlerin bile düştüğü sık görülen bir durummuş.

Zirveden gelenler göründüğü için rotayı belirlemekte fazla zorlanmadık. Hava fena sayılmazdı. Öğleden önce zirveye ulaşabilirsek ne ala. Kaya etabındaki tırmanışımız bitince yaklaşık 45-50 derecelik bir buz ile karşılaştık. Burası aşağıdan çok belirgin olarak görünmekteydi. Buradan itibaren kramponlar ile devam ettik. Artık önümüzde yalnızca zirve kulesi kalmıştı. Lakin duvarın dikliği şu ana kadarkilerin en sertiydi. Zirveden dönenler süratle yanımızdan geçiyordu. “Geri dönün!” diye uyarıda bulunan rehberlerin bu yardımseverliği (!) şaşırtıcıydı. Öyle ya bu noktaya kadar bırakın yardımı, neredeyse köstek olmuşlardı. (Fransız rehberlerin iniş sırasındaki centilmenliğini, ayrı tutuyorum.) Biz dönenleri zirve yaptı sanıyorduk, meğersem yukarıda hava bozmaya başlamış, rehberlerin çoğu da dönüş kararı almışmış. Zirveye ulaşanlar ise sobelemece yaptıklarını dile getiriyorlardı. (Yine Ömer’in edindiği bilgilere göre, rehberler öğleden sonraki yemeğe yetişmek için, çoğu zaman, müşterilerini zirveye ulaştırmadan geri dönüyorlarmış.)

Kule üzerinde bulunan, kalın sabit hatta asılarak yükselmeye başladım. Her ihtimale karşı klasik ip emniyetimizi de açtık. Bir düşme anında uçup gitmemek için kalın sabit ipe pürsik atarak tırmanıyordum. Kule üzerinde bir oyukta, yine metal haçlardan birisiyle karşılaştım. Haçın üzerindeki İsa’nın kollarından birisine emniyetimi bağlayarak oluşturduğum istasyondan Ömer’i yanıma adeta çektim. Gerçekten bu yüzey çok dikti ve hatta negatif eğimliydi. Nihayet zirve kulesinin üzerine ulaştık. Ömer Ağabey’i burada bırakmak zorunda kaldım. Zirveye uzanıp giden sırt hattı hem dirayetini kırmış, hem de artık takati iyice kesilmişti. Ona kalsa artık öğleden sonraya kaldığımız için çoktan dönmeliydik. Oysa ben “Geceye bile kalsak doruğa gidelim. Olmadı bivaklarız” diye onu cesaretlendirmeye çalışıyordum. Üstelik bir daha kim bilir ne zaman gelecektim, hatta bir daha gelebilecek miydim acaba? Tek başıma ilerlerken ileride, koca haçı ve zirve heykelini gördüm. Rotadan dönen birkaç kişi kalmıştı. Çok mutluydum. Aşağıdan sivri bir piramidi andıran bu kütlenin böylesine karışık bir rota içeriğine sahip oluşu harikaydı. Rüzgarın ve soğuğunun etkisiyle fotoğraf makinemi ancak koynumda ısıttıktan sonra pozlayabiliyordum. Zirvenin tadını çıkartamadan hipotermik haldeki Ömer Ağabey’imin yanına ulaştım. Süratle inmeliydik.

Birden bir gürültü koptu. Bu da ne?! Gürültünün bir helikoptere ait olduğunu görünce rahatladık. Helikopter bir alçalıyor, bir yükseliyor, dağın etrafında dönüyordu. Sanırım bu saate kalan dağcılar arasında sorun yaşayan olup olmadığına bakıyorlardı. Bir ara bize on metre kadar yaklaştılar. Helikopterde iki kişiydiler. Birisinin iki elinde teknik kazma vardı. Bizde bir sorun olup olmadığını öğrenmeye çalışıyorlardı. Selam verip uğurladık. Ömer bana dönüp “Eğer bizi buradan almalarını isteseydik, önce bir çay ikram edecek, sonra da kredi kartımızı isteyeceklerdi. Bedeli dört bin euro kadar.” dedi. Ama Alpin Klüp’te 50 Euro verip kendini sigortalattın mı muafmışsın. (Bu bilgiyi ne yazık ki indiğimizde öğrendim.)

Hava artık iyice karardı. Üstelik inenleri göremediğimizden rotayı saptamakta zorlanmaya başlamıştık. İndikçe havanın ısısı yükseliyordu. Aceleye vurmadan temkinli hareket ediyorduk. Saat 22’de Solvay barınağına vardık, kimseler yoktu. Hava bozacağı için herkes inmişti. Bir gece önce sıkıntılı bir kalabalık içinde yatmaya çalışıyorduk; şimdiyse dağ barınağı yalnızca bize kalmıştı. Tırstık; ya fırtına kopar ve günlerce burada kalmak zorunda kalsaydık? Kutlamamızı yapıp kulübede bulunan battaniyelere sarındık, derin bir uykuya daldık.

Ertesi gün 10.00 gibi kulübeden ayrıldık. İp inişi yaparak indik. Bazen ipimizi bir demir halkadan geçirdik, bazen kaya baba ve çıkıntılarında küçük perlonlar bıraktık. Yola çıktığımızda hava açık diye sevinmiştik ama bir anda kapamaya başladı, sis belirdi, sonra da kar yağmaya başladı. Çıkalı iki saat olmuştu, artık geri de dönemezdik. Kar ve sis görüş mesafemizi iyice daralttı. Kaya üzerinde, dünden kalan izler de kapanınca içimi bir korku kapladı. Ömer Ağabey, çantasının yan cebine, çıkış sırasında koyduğu GPS’in düştüğünü söyleyince korkum küçük çaplı bir paniğe dönüştü. Bivaklayacak yer bile yoktu. Küçük bir ovukta ıslanan eldivenlerimizi sıkıp tozluklarımızı giydik. Ayakkabılarımın içi de ıslak gibiydi ama şimdilik sorun büyük değildi. Neyse ki biraz daha inince hava açılmaya yüz tuttu. Yine akşama kalmış olmamıza karşın aşağıdaki dağ evinin ışığıyla sevindirik oluyorduk.

Belki geleneksel tarzda iniş yapıyor olmasaydık daha hızlı yol alabilirdik. Fakat bilmediğimiz bu arazide telafisi olmayan sorunlar yaşamak da hiç istemiyorduk.

Son dikliği bölümü de geçip düz zeminde, emniyetsiz ilerleme olanağı bulduğumuzda saat yine 22.00’yi bulmuştu. Hemen dağ evine postu attık. Bizi ilk ve tek karşılayıp tebrik eden, Hollandalı bir bayan araştırmacı-yazardı. Bu entellektüel bayanın ilgi ve alakası bizi biraz olsun kendimize getirmiş, sıcak çorbalarımızı içerken keyifli kılmıştı. Dağ evindeki deftere birşeyler karaladık. Bu sıcak ortamda iyice ısınıp-kurulandıktan sonra çadırımıza çekildik. Gece yarısı kopan fırtına çadırın tentesini dövüyordu. Geceyi çok da kaliteli olmayan çadırımızın, rüzgara maruz kalan bölgesine patlamasın diye el desteği yaparak geçirdik. Uyandığımda öğlen olmuştu.

Çadırın tentesinden kafamı dışarı uzattığımda açık ve güneşli bir hava vardı. Sırtımızı dağa verip Zermatt manzarasına karşı keyifli bir kahvaltı yaptık, toparlandık ve yola koyulduk. Yazarımız bize bir kaç saat eşlik etti, sonra bir gün daha burada kalacağından dağ evine geri döndü. Patika inenler ve çıkanlarla doluydu. Selamlaşıp geçiyorduk. Zermatt’a indiğimizde ilk işimiz dağ müzesini gezmek oldu. Gezdikçe hayretler içerisinde kaldım. Boyum kadar kazmalar vardı, ağırlığını varın siz tahmin edin. Dev dişli kramponlar, Matterhorn’daki ilk kazada kopan ip. Eski dönemlerde kullanılan giyim ve malzemeler… daha neler neler.

Sonra kilisenin arkasında bulunan, bu bölgede (özellikle Matterhorn’da) yaşamını yitiren dağcıların mezarlarını ziyaret ettik. Kiminin ismi bir kayaya kazınmıştı, kimisinin başında kazması, kimisi daha çok genç, kimisi ise orada bile değil…

Trene binip ağır çantalarımızla kamp yerimize ulaştık. Duşumuzu alıp ak-pak olduk. Ertesi gün dinlenme günü. İlk geldiğimizde ortam soğuktu ve üşüyorduk, sonradan muazzam bir güneş açtı. Bütün gün yedik-içtik ve çimlerde güneşlendik. Ömer Ağabey tırmanış sırasında bayağı zorlandığından el ve dizleri yara-bere içindeydi ama bunu umursamıyordu. Çünkü sırada daha Mont Blanc vardı. Hedefimiz ertesi gün Chamonix’ye geçmekti. Bakalım orada nasıl bir dağ bizi bekliyordu?

Peck’de bir sahne

Etkinliğe Katılanlar: Sönmez Erkaya, Ahmet Çiğdem
Etk.Klln.Mlzmlr.: Teknik kazma, krampon, kolon, ip, takoz, sikke, perlon, buz vidası, expres bant, kask, hms, atc…

Etk.Hava Durumu: Gökyüzü genelde açık ve güneşli, yer yer parçalı bulutlu

Peck Kulvarı Niğde Aladağlar’daki Demirkazık Dağının(3756m.) güneybatı yüzünde yer alan derin ve karanlık bir kar kulvarından oluşmaktadır. Narpuz Boğazının tabanında bulunan Kayacık Pınarından(2300m.) yükselerek, sağ tarafta ki geçitten rota ağzına ulaşılır. Kulvarın uzunluğu yaklaşık 1000m. kadar.Rotanın başlangıcı ilkin gayet yatık. İrtifa alındıkça dikleşerek daralıyor. Ayrıca kollara ve koridorlara bölünüyor. Hiç sapmadan kulvarı takip etmek gerekiyor. Ancak kulvar net olarak ikiye ayrıldığında (bunu rota ortasında bulunan devasa kaya bloğondan anlıyorsunuz) sağdaki kısmı takip ediyorsunuz. Sonrasında Amfi Tiyatro denilen genişçe bir düzlüğe varılıyor… Kulvarın en daralan yerine kadar yükselerek “V” çentiği denilen yerde noktalıyorsunuz. Çentiğin devamı kuzey duvarına akıyor. Kuzeybatı sırtının etaplarından biri olan kulenin sağında ki kaya-buzul (mix) dar kulvarı izlenerek zirveye ulaşılıyor. Yazın son derece rahatlıkla çıkılabilen rota yüzeyleri(3+, 4) , kışın çok sert oluyor. Özellikle miks çıkışları için drytooling tekniğinin bilinmesi gerekiyor.

Tırmanış Detayı :

Otobüsümün kalkmasına neredeyse bir saat vardı. Oysa ben Bouldurhanede(Taksim’de tırmanış duvarı) keyfi olarak tırmanış antrenmanımı sürdürüyordum. Kış süresi dolmadan Aladağlar’da bir çıkış yapmak istiyordum.

Bu sene ki hava koşulları hemen hemen hiç uygun olmamıştı. Bu sebeble çoğu dağcı olumlu hava ortamını ve kar koşullarını yakalayamadığından, özellikle Aladağlar ihmal edilmişti. Kış boyunca riski daha az olan Hasan, Ilgaz, Uludağ, Süphan ve Erek dağlarını tercih etmiştim. Şimdi ise daha önceden yaz çıkışını denediğim Peck Kulvarının kış tırmanışını yapmak istiyordum. Bunu son anda tırmanış partnerlerimden sevgili Ahmet arkadaşım önermişti. Tabii koşullar pek namüsait olduğundan çok uyarı aldık. Çığ riski taşıyan rotalardan biriydi. Zamanında üç kişinin hayatına mal olmuştu. Lakin biz yine de gidecek ve kararı yerinde verecektik. Tunç Fındık ve Efecan Aytemiz’in uyarılarını da kulaklarımıza küpe yaparak Niğde’ye doğru yola koyulduk.

Niğde otogarını artık şehrin dışına taşınmış olarak bulduk. Yeni terminal gayet şık ve moderndi. Oradan Çamardı otobüsleri ve Çukurbağ köyü. Bizi bekleyen traktörcü Mehmet’le Sokullupınar yaylasına vardık. Vakit kaybetmeden Narpuz vadisine girdik. Sokulluyu kar altında beklerken, Narpuz’da bile kar yoktu. Sadece dağ eteklerinden yukarılara doğru yükselen kar bulunmaktaydı. İyi ki gelmişiz dedim. Eğer şiddetli bir rüzgar çıkmazsa bu iş güzel olacaktı.

Hava kararmadan Kayacık Pınarının dibine kamp atmalıydık, attık da. Gerçi ben rotanın dibine kadar gidelim, zaman kazanırız dediysem de, partnerimin “enerjimizi yarına saklayalım” talebi daha uygundu. Gece 02’30 sularında rotanın bulunduğu yamaca girdik.

Bundan iki sene önce İsmet, Ahmet ve ben Mayıs ayında rotayı denemiştik.”Amfi Tiyatro”, rotanın bir bölümü, denilen yere geldiğimizde vakit çok geç olmuş ve kulübün bizi bekleyen aracını daha da fazla bekletmemek için aynı rotadan geri dönmüştük. Bir sene sonra Ahmet, rotanın yaz çıkışını tamamlamıştı. Bakalım kış tırmanışında da aynı başarıyı yakalayabilecek miydik?

Gökyüzü açık olmasına rağmen rotanın başlangıcı olan geçidi kestiremeden fazla sola kaydık. Gece karanlığında rota girişine ulaştığımızda gün ağarıyordu. Kulvar tıka basa kar doluydu. İlk yoklamalardan olumlu netice alınca kulvara yüklendik. Eğer bu hızla gidersek bugün bitirebilirdik. Rotanın ortalarına doğru karda dize kadar batmaya başladık. Toz kar oluşu işi daha da zorlaştırıyordu.

İyi tarafı güneşin kulvara en son girişi. Ahmet açılan izleri bozmadan temkinle geliyor, her tehlike işaretinde beni uyarıyordu. Akacak olan bir çığdan kesinlikle kurtuluş yoktu. Kulvar hem dar hem de kaya duvarlarına tutunacak elverişli bir ortam bulunmamaktaydı. Kulvarın ikiye ayrıldığı büyük kaya bloğuna gelmeden sağdaki koridora saptık. Girdiğimiz yer dik bir kaya kütlesiyle buluşunca erkenden kulvarı terk ettiğimizin farkına vardık. Geri dönmek de işimize gelmedi. İp emniyetinde parkuru aşarak yeniden kulvara indik. Bu bizim bayağı zaman kaybetmemize yol açtı. Amfi Tiyatro denilen geniş alana geldiğimizde havanın kararmasına iki saat vardı. Bu batan karda fazla yol alamayacağımızı anladık ve hemen bivak olayına geçtik. Olası bir çığ ve taş yuvarlanmasına karşı korunaklı bir kaya dibine bivaklarımızı attık.

Tabii yanımızda uyku tulumu ve mat yok! Soğuk kendini hissettirince bunların önemini daha iyi kavradık. Bir an önce sabahın olmasını diliyorum. Her aşırı üşümemde saatime bakıyorum, gün ne zaman ağaracak diye. Öyle ya her akşamın bir sabahı var. Nihayet gün ağardı ve ısınmak için hemen hareketlendik. Yarım saat sonra ayak uçlarımın ağrısıyla kıvrandım. Plastik yerine deri ayakkabılarımı getirmiştim. Oysa bu sene ki diğer kış etkinliklerimde bir sorun yaşanmamıştı, gayet iyi performans göstermişti. Demek ki karla fazla temasta plastikler daha iyi bir çözümdü. Güneşte hala karanlık vadiye dolmamıştı. Oturduğum yerde ayaklarımı ovalarken güneşin bir an önce yüzünü bana çevirmesini bekledim.

Artık güneşin ışığı ve ısısı iyice kulvarı kaplamıştı. Bu ısıyla, potansiyel kar hareketini başlatmadan bir an önce kulvarı bitirmeliydik. Ahmet’in biraz sonra korkuyla irkildiğini fark ettim. Meğerse battığı yerin altı iyice boşalmış. Yani erime alttan odaklı. Bu da durdurulması ve kaçınılması zor bir hareketin başlangıcı olabilir. “V” çentiği denilen yere ulaştığımızda kar kulvarı da bitmişti. Bu kaya çentiği, kuzey duvarına akıyordu.

Çentiğin solunda bulunan kule beni üç yıl öncesine çağrışım yaptırdı. Sıcak bir yaz günü kuzey sırtını çıkarken, Asım, Ahmet ve ben bu kuleden iniş yapmıştık.S onrasında çentiğin sağındaki geçitten zirveyi buluşturan hatta adeta koşarcasına ulaşmıştık.

Oysa bu geçit şimdi bir buz parkuruna dönmüştü, hem de cam buz. Bir yandan da foto ve video kaydıyla bu anları yanımızda İstanbul’a taşıyoruz. Bu sizlere bir sunum olarak dönecektir. Bu çekimler bizi çok oyalıyor, gecikmemiz de bununda payı çok yüksek. Fakat duayenlerimizin belirttiği gibi “biz zamanında buna önem vermedik, şimdi sancısını çekiyoruz” söylemleri bizi bilinçlendirdi.

Aşağıdan tüm vadiyi kaplayan yoğun bir sis bize doğru yükseliyordu. Vakit geçirmeden teknik kazmalarla rotaya daldım. Bol heyecanlı bir çıkışın ardından, bir kaya çatlağı arıyorum… “Evraka”

Bir kaya çatlağına sabitlenmiş sikke. Emniyet kurarak Ahmet’i yanıma alıyorum. İkinci bir sikeye 30m. sonra rastlıyorum onu da kullanıyorum. Sis her yeri kaplamadan zirve sırtında ilerliyoruz. Tam zirve kılçığına geldim, sis beni yakaladı. Her zamanki gibi klasik zirve! Yahu niye doruktayken, güzelim manzarayı fotoğraflayamadık. Zirve defterini buldum ve karalamaya başladım. Bir de ne göreyim. Yazdan beri Demirkazığa çıkılmamış. Yani bu kış döneminde ilk ve son zirve yapan biziz. Hatta Aladağlar’da. Baştan da dedim ya. Bu sene kış koşulları çok çetindi. Düzensiz hava ve kar koşulları birçok dağcıya geçit vermedi. Bunu skor olsun diye söylemiyorum, sadece bu şartlarda zirve yapmamız bizi çok sevindirdi. Süratle aynı rotadan dönüşe geçtik.

Mevcut sikkeleri kullanarak ip inişi yapıyorduk. Bivakladığımız yere geldiğimizde hava kararmak üzereydi. Buna memnun oldum. En azından çığ riskini azaltacaktık. Gerçi hava kapanmış ve soğumuştu ama kar hala batıyordu. Gündüz, güneşin enerjisiyle bazı kar tabakaları kaymıştı. Bu bizi bayağı ürküttü. Bazı kar kütleleri de kopup aşağılara doğru akmıştı. Neredeyse nefes bile almadan kulvarı bitirdik, tabii bizde bittik.

Kamp yerinde kurulu çadırımıza yaklaşırken içimizi bir sıcaklık kaplamıştı. Kaz tüyü tulumlarımızda güzel bir uykuyu hakketmiştik. Hele dün gece ki bivak olayından sonra bu tam bir mükafattı. Uykuya dalarken yüzümüzde tatlı bir tebessüm vardı…

Elbrus faaliyeti gerçeği

Uzun yıllar doğa sporuna olan emek ve ilgimi dağcılık ve kaya tırmanışıyla birlikte sürdürmekteyim. Ülkem dağlarının önemli birçok dağını çıktım. Yurt dışında ise ; Matterhorn, Mont Blanc, Jungfrau, Peak Lenin, Khan Tengri, Demavent, Ağrı, Elbrus, Kazbek, Kilimanjaro, Whissechijen… Bunlar yüksek irtifa dağlarının bir başlangıcı niteliğindedir. Üçbin metreden sonra kişilerde aklimitizasyon sorunu yaşanıyor. Siz istediğiniz kadar sağlıklı ya da kondisyonlu olun irtifaya bünyeniz uyum sağlamadımı çıkamazsınız. Akciğer ya da beyin ödemi oluşarak hayatınızı riske edersiniz. Bu sporun sadece bir tırmanış değil aynı zamanda teknik yeterlilik ve belli bir tecrübe gerektiren yönü vardır. Sırf spor olarak da algılamamak lazım; monoton kent yaşamından sıyrılıp doğa ve insan sevgisine açılan bir kapıdır. Her ne kadar özünde dağcılık bireysel olsa da bir ekip çalışmasında paylaşım ve dayanışma on plana çıkmaktadır. Seyircisi ve alkışlayanı yoktur. Aslında dağın rotasındaki ilerleyişin ya da mücadelen kendi iç derinliklerine yaptığın bir yolculuktur.

Gelelim Elbrus Dağı maceramıza. O yıl, yani 2006. Temmuz ayının başları. Zirveye kadar geçen süreç. Zirve dönüşü kopan fırtına. Mahsur kalışımız. Bir buz mağarasında kurtarılmayı bekleyişimiz. Kurtulmak için çabalarımız. Biz dağdan daha inmeden ülkemde basında yeralmamız…

Beşi bayan olan toplam onbir kişi İstanbul’ dan uçakla Rusya’ ya uçarken halen bir takım belirsizlikler kafamızı kurcalıyordu. Aksaray’daki bir tür ajentasının yaklaşık iki aydır netleştiremediği(ulaşım, konaklama, vize, rehber) tedirginlikle yola koyulmuştuk. Aslında ajentanın da bir suçu yoktu. Gideceğimiz yörenin jeopolitik yapısı buna etkendi. Gideceğimiz Nalçık kenti ve Terskol kasabası Gürcistan’a yakın yerleşim yerleri idi. Ve Çeçenlerle sürdürülen Rusların savaşımı bu bölgede hakimdi.. O zamanki Rusya Federasyonu’na bağlı olan Kabardino-Balkarya Özerk Cumhuriyeti’ne idi yolculuğumuz. Birde görsel ve yazılı yayımdan edilen bilgiye göre bir okuldaki çocukların toplu ölümü bu bölgede gerçekleştirilmişti. Bu sebeplerden askeriye işi sıkı tutuyor, kontrollere ağırlık veriyor(ki beş saatlik kara yolculuğumuzda neredeyse yarım saatte bir çevirme vardı), şüphelendiği kişi/leri(vizen dahi olsa) geri çevirebiliyordu.

İşte bu kulaktan dolma karın ağrıları ile Nalçık Havalimanı’na indiğimizde hava kararmış zayıf projektör ışıkları altında kontrollerimiz yapılıyordu. Bilgisayarı bırakın memur masalarında daktilo bile yoktu. Kağıt ve kalemlerle habire yazılıp çiziliyorduk. Bizler şüpheli bir hal ve hareket sergilememek için habire birbirimizi uyarıp duruyor saygıda kusur yapmamaya özen gösteriyorduk. Yine duyumlarımıza göre keyfi olarak limanda bir iki gün bekleterek kişileri direk içeri almadan gönderebiliyorlarmış. İlerleyen saatlerde bizim işimiz bitmiş lakin çantalarımıza kavuşamamıştık. Artık bekleme salonunda bizden başka kimse kalmamıştı.

Derken elinde kulübümüzün adını yazan bir karton tabela ile içeriye dilini bilmediğimiz bir yabancı bize yaklaştı. Allah’tan içimizde bir arkadaşımız iyi derecedeki Ruşçası ile tercüme etti. Bizi karşılamaya gelen bu zat ajentamızın rezervasyon yaptırdığı otelin bir çalışanıydı. Lakin gitmek ne mümkün; çantalarımız farklı bir bölgeye taşınmış, oraya da araçsız gidemezsin. Neyse ki otel personelinin aracıyla büyük bir depoya giderek ıslanmış(?!) olan çantalarımıza kavuştuk./ kavuşamadık. Çünkü çantaların fotoları çekilecekmiş. Çektirdik. Ama durun biri tek tek çantaların boşaltılıp sahibiyle de fotolarının çekilmesi gerektiğini söyledi. Uzun namlulu silahların altında sıkıysa itiraz et. Böyle bir dumura anlam veremeyen bizler tüm sempatikliğimizle fotolara gülümsemeye çalışıyorduk. Bir yandanda acaba birşey mi istiyor/ima etmeye çalışıyorlardı. Sonra kendileri mi ne sıkıldı yarımıza bu işkenceyi çektirmeden vazgeçtiler. Bizde geceye doğru apar topar otelimize yerleştik. Tam rahat bir nefes alacaktık ki sırtımdaki bir sizıyla irkildim. Aynada gördüğüm şey gerçek olamazdı. Elimle yokladım. Bu yarısı vücuduma girmiş olan bir keneydi. Kene mi !? Bunu gören oda arkadaşımı şoktan uyandırıp hemen yardım çağırmasını söyledim. Odaya giren arkadaşlarımın şaşkın ve korku dolu bakışlarını dağıtmak için sakin olmaya çalışıyordum. Ekipte pratisyen hekim olan Muazzez hemen keneyi sağa sola oynatarak çıkarmaya çalıştı. İmkanı yok çıkartamıyoruz. Sonunda kenenin bir kısmı elimizde kaldı. Kalan kısmı da Muazzez temizledi. Lakin halen içinde birşeyler olabilir endişesiyle İbrahim kolları sıvadı. Artık sırtımda neler yaptığını merak etmiyordum. Beni düşündüren kene koparken kustu mu ve nerden kaptım? Birgün önce Ballıkayalarda kamp atmıştık acep ordan mı? Yoksa pek de hijyenik olmayan yırtık pırtık koltukların arasında yuvalanan uçaktan mı? Eğer İstanbul’dansa rahat nefes alabilirdim. Bildiğim kadarıyla Kırım-Kongo kenesi iç Anadolu’da görülmekte idi. Ama ya öyle değilse!!! Beni yavaş yavaş bir korku aldı. Etkinlik yatacak ona mı yanayım, canı canan gidiyor ona mı yanayım. İbrahim’in sesiyle kendime geldim “tamam ağbi, kıl kökünü bile çıkardım”. Yüzünde muzip bir çocuğun ışıltıları vardı. Eğer ateş, işhal ya da vücuttaki herhangi bir değişiklikte hemen Türkiyeye dönecektik. İlk on gün önemli idi. Gerçi tedavisi yok deniyor. Ya bünye sağlam olacak, bağışıklık kazanacak yahut da.. Neyse yorgunluktan uyuya kalmışım. Uyandığımda henüz bir anormallik yoktu. Otel kapısında bize tahsis edilen minübüsle yola koyulduk.

Uzun bir yolculuktan sonra teleferiklerin bulunduğu yere geldik. Bir pansiyona yerleştik. Akşam yemeğinden sonra şarkı, türkü keyfini yaşayıp uyuduk.

Ertesi gün ilk iş teleferikle yükselmek oldu. Sonra ana kampımızı 3800m. kurduk. Doğrusu manzara müthişti. Elbruz tüm heybetiyle önümüzde duruyordu. Bir devenin hörgücü gibiydi. Sağda küçük doğu Elbruz, solda bizim tırmanacağımız büyük batı Elbruz. Çok dik görünmeyen bu dağ aslında geniş platolara sahipti. Bu da epey yürüyeceğimizin işaratı idi. Bizim Aladağlar silsilesinin daha da geniş bir konumuna sahipti Dik ve teknik dağlar çepeçevre bizi sarmıştı. Hele arasıra ortaya çıkan sis bölgeyi daha da gizemli kılıyordu. Açık ve güneşli havada bu dağ gayet(irtifası dışında) kolaydı. Fakat değişken havası çok tehlikeli olabiliyordu. Hele iki ay önce ki facia hala hafızalarımızda idi. 10 Mayıs 2006’daki 11 dağcının ölümü korkunçtu. Hava bir anda bozmuş. Sığınacak bir yer bulamamışlar ve donarak ölmüşlerdi. 2002’bir dağcımızda(Ali Kemal Kepenek) zirve yapmış, dönüşte rahatsızlanarak hayatını kaybetmişti.

Dört çadırımız vardı. Benim(Sönmez Erkaya) kaldığım çadırda Ahmet Çiğdem ve Mehtap Tok vardı. Erhan Pekmen(ekip sorumlusu)-İbrahim Akçay(ekip lideri) ve Muazzez Özçelik bir çadırda, Selda Üstündağ-İsmet İnan-İlknur Bayrak bir çadırda, Mitat Şener ve Ergün Tüfekçi diğer bir çadırdaydı. Ocaklarımızda akşam yemeğini halledip erkenden yattık.

4200m.deki ikinci kamp yerimize yola çıktığımızda(5 Temmuz) hava çok güzeldi. Zirveden dönenler, aklimitizasyon çıkışı yapanlar, kayakçılar, yerli yabancı kafileler cıvıl cıvıldı. Biz biraz daha yükselip suyun bulunduğu 4300m.de kampımızı attık. Daha sonra aklimitizasyon çıkışı için dağın hemen eteğindeki son kayalıklara doğru yürüyüşe geçtik. Yolda zirveden dönen bir grupla karşılaştık. 12 saattir(gidiş-dönüş) yürüyorlardı. Kampımıza geri döndüğümüzde ekip liderimiz gece 3’te hareket edeceğimizi söyledi. Lakin gecenin havanın bozmasıyla bir gün erteledik. İyi de oldu. Hepimizin başı ağrıyordu. Bir anda bu kadar yükselmek dağa uyumu zorlaştırmıştı. Hem uyum sağladık hem de dinlendik.

07 Temmuz sabahı(saat 04)’te yola koyulduğumuzda hava şişli, hafif rüzgarlı idi. Görüş mesafesi 40m.kadardı. Beklediğimiz rehber de sanırım hava şartından dolayı gelmemişti. İlerleyen saatlerde yol üstünde oturmakta olan tur kayaklı bir Amerikalı dağcı ile karşılaştık. O da takıldı peşimize. Buzul ve buzul çatlakları ile karşılaşınca İbo, Erhan ve ben ipe girerek ekibe kılavuzluk ettik. Bir müddet sonra hepimiz iki ayrı ipe girdik. Doğrusu İbo’nun yön tayini bayağı kuvvetli idi. O siste işaret çubuklarını iyi buluyordu. Zirveye yaklaştıkça ekip ağırlaştı. Özellikle Mehtap ilerlemekte zorluk çekiyordu. Faaliyetin başından beri yiyin için, bol bol sıvı alın dememize rağmen bu arkadaşlarca ihmal edilmiş, şimdi de takatsızlikten ilerlenemiyordu. Mehtab’ı bırakıp dönüşte alırız dediysekte ısrarla gelmek istemesi karşısında zirveye ulaştık. Ama ne rüzgar. Bir poz çektirebilen kaçıyor. Dönüşte Mehtap oturdu kaldı. İki kişi koluna girip süratle indirmeye başladık. İki dağın arasına indiğimizde hava bozdu. Mehtap tıtriyor ve artık yürüyemiyor. Hemen bivak ve uyku tulumuna sokarak ısıtmaya çalıştık. Ekip durdu. Erhan ve Ergün yok. Meğersem Ergün da rahatsızlanmış, Erhan girmiş koluna. Lakin yoğunlaşan sisten bize ulaşamıyorlar. Ben en arkada kalarak Erhan’ın sesini duyunca, ses tayini ile yerimizi belirledim. Derken Amerikalı tur kayaklarını takip gideyim dedi. On metre sonra olduğu yere düştü kaldı, dermansızlıktan. İşte tam bu esnada bir anda sisin dağılmasıyla ilerde 3-4 dağcı gördük. Hemen yanımıza geldiler. İçlerinden Rus olan hemen bize sığınacak bir yer buldu. Elindeki kar küreği ile doğal bir kar mağarasının kapanan ağzını açarak hemen içeri girmemizi sağladı. Birde bize ocak bıraktı. Geçtiğimiz Mayıs ayında ölen yabancı dağcılar bu sığınağı bulamadıkları için tipi altında can vermişlerdi. Zaten tükenen enerjimizle Mehtab’ı kar mağarasına çekmek bayağı güç oldu. Sonra Ergün ve Amerikalıyı da yanımıza alarak mağaranın içine doluştuk. Bize yardımcı olan dağcılar hemen arama-kurtarmaya haber vereceklerini söyleyip uzaklaştılar. Artık hava iyice kararmış ve dışarıda tipi olanca hışmıyla esiyor, bu da bizim birbirimize iyice kenetlenmemizi sağlıyordu. Mağara dediğimiz oturarak durabildiğin oniki kişinin zorlukla durabildiği bir yerdi. Hele Ahmetle benim uzandığım yer tabutluk gibiydi. Bırak doğrulmaya kafayı kontrolsüz kaldırdınmı buz kütlesine çarpıyordun. Alt kısım kar üst kısım buz. Yanımızda getirdiğimiz bivaklara girerek sabahı beklemeye başladık. Tabii nefeslerimizden ısınan buz şu damlası olarak herbir yanımıza damlıyor.

Sabah olduğunda fırtına yine devam. Geceyarısı bir ara kesilmiş ama yarın gideriz diye kimse yerinden kımıldamadı. Baktık havanın düzeleceği yok. Var gücümüzle inişe geçelim denildi. Ben buna katılmadım. Çünkü tipinin ne olduğunu geçmiş tecrübelerimden çok iyi biliyordum. Belki birkaç kişi inmeyi başarırdı. Ama yolda tökezleyecek olanın bu sonu olurdu. Lakin yiyecek ve suyumuz bitmiş. Bir deneyelim dedik. Beş altı metre ancak ilereleyebildik. Yeniden kendimizi mağaraya attık. Benim göreteks mont bile üstümde döndü kaldı. Artık bekleyecektik, gece durulursa fırtına, gece ilerleyecektik. Böyle kara kara düşünürken çok uzaklardan sanki bir ıslık duyar gibi olduk. Bir daha duyunca kurtarıcılarımızın geldiğini anladık. Bize sıcak çay verip çikolata dağıttılar. Mehtap’ı kızağa bağlayarak, bizleri de aralarına alarak yola koyulduk. Beş altı kişilerdi. Yanlarında getirdikleri işaret çubukları ile ilerliyorduk. Hava yumuşamış fakat sis yoğunluğu devam ediyordu. İçimizde çantası ağır olanları sırtlandılar. Yaklaşık iki üç saat sonra çadırlarımız göründü. Meğerse asağıda hava güzelmiş. Kıyamet yukarda kopuyordu. Kurtarmacılar belli noktalarda bizlere katılıp süratle iniyorduk. Gece yarısı olmuş ve Mehtap’ı çoktan indirmişlerdi. Bizse bozulan teleferiğin kurbanı olduk.

Otelimize ulaştığımızda zoraki yemek yiyebiliyorduk. Mideler küçülmüştü. Bizden beş kuruş dahi almayan arama-kurtarmacı arkadaşları şükranla yad ediyorduk. Ertesi gün (09 Temmuz) uçağımızla Türkiye’ye dönerken hafif bir yorgunluk ve bazı önyargıların kırılmışlığı vardı. Dünyanın neresinde olursa olsun gerçek dağcılar duruşuyla tavrıyla kendini ortaya koyuyor. Ha bu arada bizim kene olayını arkadaşlar hatırlatmasa unutmuştum. Demek ki İstanbul Ballıkayalar dan getirdim ki bir tehlikesi yoktu. Yoksa bağışıklık mı kazandım ne? Öyle ya bir defa atlattınmı artık diğerleri etkisiz kalıyormuş. Yok hayır tırmanışta bir lakabimiz var, Wantuz diye. Şimdi kene adam diyecekler ona yanıyorum ,’)

Tüm ekip arkadaşlarımı canı gönülden tebrik ediyorum…

Sönmez Erkaya (Wantuz)

Ağrı Dağı Kış Tırmanışı

Bölgenin Adı: Doğubeyazıt/Ağrı
Tarih : 04/07 Mart 2006 Hava Durumu: Faaliyet boyunca hava açık ve güneşli
Etkinliğe Katılanlar: Sönmez Erkaya, Ahmet Çiğdem, İsmet İnan, Mutlu İ.Akdağ
Ekip Rehberi: Mutlu İ.Akdağ
Ekip Lideri: Sönmez Erkaya Çoktandır Ağrı kışı düşünüyordum. Geçen bayram tam niyetlenmişken Demavent tırmanışı yerini aldı. Her seferinde yerini dolduran meşgaleler çıkıyordu. Ta ki Ahmet’le, Mutlu kış çıkışını gündeme getirene kadar. Dağcılığa başladığım sürelerden beri hep kış tırmanışları ile ilgilendiğimden bu sefer erteleyemezdim. Daha sonra İsmet’in de katılımıyla 04.Mart cumartesi ekonomik tarifeli uçakla Van’a ulaştık. Daha önceden sözleştiğimiz Cuma adındaki dağ rehberinin aracıyla Doğubeyazıt’a vardık.

Zamanımız çok kısıtlı olduğundan bir an önce dağın ilk kampına varmak istiyorduk. Eli Köyü’nü de geride bıraktıktan sonra aracımız gidebildiği son noktaya kadar gidebildi. Bizler akşamın karanlığında çantaları yüklenip yaklaşık 2800m.civarında kamp attık. Hedefimiz klasik rotadan çıkmaktı. Dağın ortasındaki Cehennem Deresini nişangah alarak direk yol almayı kararlaştırmaktı. Yani derenin solundan geçip klasik rotadan gideceğimize, derenin sağından gidip daha çabuk yol alacağımızı düşünmüştük. Ancak rotamız giderek dikleşmeye başladığında yanılgımızı anlamıştık. Mutlu ve İsmet dağın yaz çıkışını daha önceden yapmışlardı. Lakin arkadaşlarımın bu ilk ciddi kış çıkışıydı. Ve bu bende ister istemez bir korku bir terettüt oluşturuyordu. Neyse ki seçimin doğru kişiler olduğu etkinlik ilerledikçe ortaya çıktı.

Ertesi gün (05.Mart) saat 11’de yola çıktık. Rotayı dik kestiğimiz için rahatlıkla 4200m. kampına varıp pazarteside zirve ve dönüş diye hesaplıyorduk. Lakin hava kararmış ve biz ancak 3500m.civarı tırmanabilmiştik. Çok yorulduğumuz için kürekle uygun bir kamp yeri açıp hemen tulumlara girdik. Gece kalkıp zirve yapmalı ve süratle inmeliydik. Bu kamp yerinden bu zor görünüyordu. Ya da dönüş kararı almalıydık. Çünkü benim fazla iznim yoktu, salı günü işyerinde olmalıydım. Arkadaşların böyle bir problemi olmadığından bir gün daha dinlenip öyle çıkmak istiyorlardı. Bende işimi riske sokup, ekip olarak ilerlemeye karar verdim. 06.Mart pazartesi saat 11’de kamp yerinden ayrıldığımızda ancak hava karardığında 4200m. olabildik. Güya bugün dinlenecektik. Bu yorgunlukla gece kalkıp(07.Mart.salı) saat 05 sularında zirveye koyulduk. Önümüzde uzun beş dik parkur bulunmaktaydı. Bunları aştığımızda artık enerjimiz bitmişti. Üç gündür koştura koştura bedenlerimiz yılmıştı. Ama bunu düşünen kimdiki?! Vücudumuzun tepkilerini görmezlikten geliyorduk. Nihayet asıl beni düşündüren 150m.lik zirveye paralel giden buzul’a vardık. Özellikle ilk 50m.tehlikeliydi.

Bir düşme anında durma şansınız yok ve yüzlerce metre aşağıdaki Cehennem Deresine uçabilirsiniz. Tabii biz kolonlarımızı giyip, kramponlarımızı takıp, gerekli teknik malzemeyi kuşandık. Buzulu inceledikten sonra geçiş için sabit hatta ihtiyaç duymadık. Tabii ipimizi yine yanımıza aldık, dönüşte kullanabilirdik. Kontrollü şekilde buzul geçişini tamamladıktan sonra platoya vardık .Bu plato zirveyle tamamlanan ve her mevsim rüzğar alan bir konumu vardı. Son sırtı da aşarken altımızdaki buzul çatlağını fark ettiğimizde henüz tehlikenin potansiyeli devam ediyordu. Üstü karla kaplı olduğu için bu çatlaklara çok dikkat etmek gerekiyor. Onlarca metre buzul çatlakları olduğu söyleniyor. Nihayet 5137m.saat 13’te zirvedeydik. Öyle rüzgar esiyordu ki foto çekimi için bayağı mücadele verdik. Ben kulaklarımın sonradan sorun çıkartacağına aldırmadan rüzgara karşı manzaranın tadını çıkarttım. Şunu belirtmeliyim ki hava koşulları uygun olmasa etkinlik gerçekleşmeyebilirdi. Faaliyet boyunca gökyüzü açık ve güneşli idi. Ne bir sis nede aşırı bir rüzgâr. Geceleri de ayın ışığı doğrusu işimizi bayağı hafifletmişti. Tamam soğuk olmasına soğuktu lakin yazın bile koşullar irtifada aynı. Sanki hava bozacaktı da bir an önce bizim inmemizi bekliyordu…

Öylede oldu. Doğubeyazıtı terk ederken dağın yarısını sis ve kara bulutlar kaplamıştı. Kaç gündür güneşli hava yerini artık yurt genelinde kar yağışına bırakmıştı. Zirve dönüşünde bayağı zorlandık.4200m.kampına vardığımızda(saat 16:00) hepimiz çok bitkindik ve daha önümüzde daha çok uzun yol vardı. İki saatlik bir kestirmeden sonra saat 20:30’da toparlanıp yola koyulduk. Ay ışığı kapandığında ovaya inmiştik. Fakat dönüşü geldiğimiz rotadan değil, kolay olsun diye klasikten denedik. Bu da sürenin uzamasına yol açtı. Saatler gece yarısını çoktan geçtiği halde bir türlü bizi Cuma’yla buluşturacak yolu bulamıyorduk. Tam çadırımızı kurmuştuk ki Cuma yola çıktığını dereyi takip etmemizi aşağıda bir yerlerde kavuşabileceğimizi söyledi. Tekrar yola koyulduğumuzda cep telefonunun her yerde çekmesi doğrusu çok hoştu. Keşke Aladağlarda bu da mümkün olabilse…05 gibi aracın farlarını fark ettiğimizde (24 saat yoldaydık, bir kaç saat kestirmesek vay halimize) yeniden kendimize geldik. Yine uçakla döneceğimiz için yerlerimiz ayrılmış ve ben işime yetişebilmek için bir an önce Kars’a varmalıydım. Evet Van’dan gelmiş Kars’tan gidecektik. Çünkü kışın Van-Ağrı(2saat) arası yol kapalı oluyordu. Nitekim gelirken uzun bir araç konvoyu oluşmuştu. Biz de Ağrı-Kars(2saat) daha uygun bulmuştuk. Bu defada 20 dk.bir askeri çevirme vardı. Eğer Ağrı’ya kışın direk gelme olanağınız yoksa, Erzurum-Ağrı (3 saat) arasını tercih edin. Hem yollar açık, araç devamlı var hem de çevirme sık yok.

Cuma bizi yoldan topladıktan sonra evinde ağırladı. Gün ışımıştı iki saat bir zamanımız vardı. Cumanın evinde su ve çay takviyesiyle hayat bulduk. Sıcacık odaya girdiğimizde vücutlar tepki göstermesine rağmen birazdan mayıştık. Yer yatağında 4-5 çocuk koyun koyuna yatıyordu. Ben birisinin yanına kıvrıldım. Ufaklık bana şaşkın bakıyordu. Eşi de Türkçe bilmediği halde sağ olsun elinden gelen desteği gösterdi. Lakin Ahmet’in ısrarla su istemesine aldırmıyor ha bire önüne çayı uzatıyorlardı. Püf noktayı öğrenen Ahmet önce çayı içmiş sonra suyuna kavuşmuştu.

Sabiha Gökçen Havalimanına indiğimde; arkadaşların vakti olduğundan en son uçakla döneceklerdi, bu etkinliğin kazasız-belasız noktalanmasıyla huzurla işime döndüm(akıbetimi bekliyorum). Bu arada biz faaliyeti bitirmeden gelen kutlamalar iyi moral oldu doğrusu. Neysem biz ekip olarak bu kutlamayı kuru yapmama kararı aldık.

İran demavent kış tırmanışı

Etkinlik Adı: Demavent Kış Faaliyeti
Etkinlik tarihi: 07/15 ocak’06
Bölgenin adi: Demavent-Tahran(İran)
Etkinliğe katılanlar: H.Hüseyin Boğaz, Sönmez Erkaya, Erhan Pekmen, Hakan Çetin, Selda Üstündağ , Meltem Uymaz
Tırmanış rotası: Klasik-güney

Yaklaşık on yıl önce, bir kış günü Alper Sesli organizatörlüğünde Yıldız Üniversitesinin bahçesinde Demavend’e gitme hazırlıkları içerisindeydik.O donemde aspirin bile İran’da uyuşturucu muamelesi görüyordu. Malumunuz Humeyni dönemiydi. Neyse çeşitli gerekçelerden dolayı bu faaliyeti gerçeklerleştiremedik. Bir ukde olarak içimde kalmıştı. Nihayet kulübümüzün bu seneki ilk kış etkinliğinde Demavent vardı. Çok sevinmiştim. Hep yapılır diye ertelenen faaliyet sonunda gerçekleşiyordu. 07.01.2006 Cumartesi günü Demavent ve Ağrı ekibi Kadıköy’de vapur iskelesinde buluştuk. Öğleden sonra yola çıkan otobüsümüzde hayli keyifli idik. Pazar günü Ağrı ekibini Doğubeyazıt’ta bırakıp Iran topraklarına girdik. Sınırda etrafımızı saran ayaklı döviz bürolarından bir miktar para aldık. İran’da para birimi riyal olmasına rağmen, hayali olarak sondaki bir sıfır atılıyor ve adına tümen deniyor. 1TL=650 Tümen, 1$=950 Tümen. Yani paramız burada değerli. Ben bir haftada yemek, ulaşım ve yatak için bozdurduğum 50$ bitiremedim.

Bu ülke için kafamda büyük önyargılar vardı. Yol boyunca Hüseyin ve Hakan bu önyargılarımı kırmaya çalıştılar ve bunu büyük oranda da başardılar. Kültürel ve geleneksel olarak benzerliklerimiz çok fazla. Azerilerin bulunduğu bölgelerde Türkçe de konuşuluyor. Takside, yemek evlerde Türkçe şarkıları bile dinledik. Sokaklarda dilenci yok. Üstelik hemen hemen her köşe başında camekanlı bağış kutuları var. Gecekondulaşma tarih olmuş. Alt ve üst yapı sorunları büyük oranda çözülmüş. Arabalarını, ilaçlarını ve silahlarını kendileri üretiyorlar. Kısaca kendilerine yetiyorlar üstelikte dışarıya borçlanmıyorlar. Hatemi’nin ılımlı yönetimi halka yansımış. İnsanlar gayet modern giyiniyorlar.Erkekler uzun saçlı, top sakallı, bayanlar Jean pantolonlu ve baslarında şal gibi, saçın büyük bir kısmını ortaya çıkaran örtüler örtmekteydiler. Tabi ki aşırı kapalılar da var ama dedim ya ben tam bir molla ülkesi bekliyordum; İran’ı bir Arap ülkesi sanıyordum, çoğunluğu Farslıydı. Bir de çok az cami var. Genelde küçük mescidiler var.

Pazartesi Tahran terminalinde indikten sonra dolmuşlarla Riene köyüne aksam saatlerinde ulaştık. Burada Shelter1-2000m. dağ evine yerleştik. Hüseyin bizi yemek için daha önceden geldiği lokantaya götürdü. Burada yediğimiz bir yemek bize öyle leziz geldi ki etkinlik boyunca geri döndüğümüzde ilk iş olarak bu lokantaya gelip bu enfes yemeği yemeyi hayal ettik. Abbus denilen bu yemek bir maşrapada geliyor. Yanında bir boz taş ve bir metal çubuk seklinde; ezecek aleti. Biz bunların ne ise yaradığını anlayamadığımızdan (herhalde maşrapa içerisindekiler tasa boşaltılıp, ezecekle püre haline getiriliyor) ekmeği batırarak yedik. İçerisinde kemikli et, kabuğuyla birlikte patates, nohut ve kurufasulye. İnanın ilk önce bu ne diyorsunuz fakat sonra…

Ertesi gün (10.01.2006 Salı) bir Jeeple ikinci kamp yerine (Shelter2-3100m.) varmak için yola çıktık. Dağ evinden ayrılmadan görevlinin uyarısı kulaklarımızda çınladı “unutmayın, iki gün hava güzel sonrası kotu” Altı kilometrede bir ilerlemeden sonra aşırı kardan jeep ilerleyemedi. Bizde batonlara kuvvetle öğleden sonra kamp yerine vardık. Burada bir mescit var, hemen yanındaki barakada da biz kaldık. Havanın güzel oluşu ve çabuk bir şekilde buraya varisimiz biraz gevşememize yol açtı. Bu hatalı yaklaşımın akıbetini ertesi gün çekecektik. Bu gevşemeyle saat 10’da(11.01.20006)yola koyulduk. Hava açık ve güneşli. Hedef üçüncü kamp yeri. Lakin rotayı tam bilmediğimizden (ucuz olmasına rağmen rehber tutmadığımızdan) biraz bocalıyor kamp yüküyle girdiğimiz kayalıklardan kurtulmaya çalışıyorduk. Karda yoğun olduğundan aşırı batıyorduk. Sonunda hava kararmış ve biz hala kamp yerine ulaşamamıştık. Oldukça yorulmuştuk ama bivaklamakta istemiyorduk. Nihayet 20’gibi Shelter 3-4200m. varmıştık. Burada bizi bekleyen bir sürpriz vardı, Derviş Reza diye bir zat. Yılın bu zamanlarında elinde Kuranla bu barakada yasıyordu. Dervişin 40 gündür gördüğü tek insan bizlerdik. Burada rüyalar görüyor ve bunları yorumluyormuş. İlk başta itici gelen bu tipi daha sonra öylesine sevecektik ki ayrılmak zor gelecekti. Dağları seviyordu, Demaventle Ağrı’nın kardeş olduğunu söyledi.Yarim yamalak Türkçe’si ile anlatamadıklarını daha çok el, kol hareketleri ve mimik anlatmaya çalışıyordu. Sanki karsımızda sessiz film oynuyor ve bizlerde bunu çözmenin mutluluğunu yaşıyorduk. Dağ hakkında bize o kadar uyarı ve bilgilerde bulundu ki; bu küçük adam gözümüzde giderek buyuyordu. Bizimle gelip yol göstermesini istedim. Oruç tuttuğunu, yoksa seve seve dedi. 40 yasında diye düşündüğümüz bu zat tam 74 yasında imiş. Bir radyosu var idi ve hava durumunu bize bildiriyordu. Su an Tahranda kar yağıyor ve hava 5 gün boyunca kotu olacakmış. Bir anda neşemiz kaçtı. Dışarıda şiddetli bir rüzgar ve yağış başlamıştı. Benim zamanımın kısıtlı olmasından dolayı bir an önce zirve denemesini yapmak istiyordum. Lakin hepimizin epey yorgun olduğumuzdan ve havanın bozması bir günü dinlenerek geçirmek zorunda kaldık. Vakit daralıyordu eğer bu gecede hava açmazsa, artık dönmemiz gerekiyordu. Çünkü yoğun sis ve tipi dönüşümüzü de tehlikeye atıyordu. Artık umudumuzu kesmiş, birbirimizi teselli ediyorduk.

Gece 02’de(13.01.2006) kalktığımızda rüzgar dinmiş, sis dağılmış ve gökyüzünde dolunay sanki bize gülümsüyordu. Gece dörtte çantaları yüklendiğimizde Selda, Meltem ve Reza’yi ardımızda bırakmıştık. Zirve yolunda ilerlerken bir an önce güneşin doğmasını bekliyorduk.Terlemeyi bile engelleyen bir soğuk vardı.Güneş doğduğunda bir hayli irtifa almıştık. Isınmanın aksine daha da üşüyorduk. Çünkü batıdan en az -25 derecede bir rüzgar esiyordu.Mola dahi vermeden ayakta soluklanıp adim adim yükseliyorduk. Bir ara gözlerimi kapattığımda açamadım. Kirpiklerimdeki kar taneleri hemen donmuştu. Eldiven dahi çıkaramıyorduk. Telsizle aşağıdaki ekibimize” her şey yolunda” diyorduk. Oysa bir dizi aksilikler pesimizi bırakmadı.Bir kayaya tırmanırken elime gelen tasla düşmemek için batonumu kullanarak durabilmiş fakat fazla esneyen batonum kırılmıştı. Hüseyi’nin feneri dağılmış ardından da tozluğunun fermuarı bozulmuştu. Hakanda bir ara zirveye yaklaşmışken üstüne mont geçirmek için çıkardığı kaskının gözünün önünde süzülerek yuvarlanışını çaresizlikle seyretmişti. Tam Erhan da bir şey yok derken, zirveyi yaptıktan sonra hafif bir rahatsızlığı oldu. Zirveye yaklaşırken bahsedilen kükürt dumanının epey yoğun olduğunu fark ettim. Bir ara Hüseyin bu dumanın içinde kaybolmuş, tiz ötesi bir çığlıkla feryat figan kendini zor dışarı atmıştı.

Saat 14:30’da(5671m.) zirvedeydik. Birde ayin 13’u uğursuz derler, halt etmişler. Yaklaşık 1500m. çıkmış ve ayni mesafeyi 4200m.’ye kadar inecektik. Vakit kaybetmeden süratle irtifa kaybetmeye başladık. Çıkarken aldırış etmediğim ayağımı vuran plastik bot iyice canımı yakmaya başlamıştı. Hava kararmış bizi sabırsızlıkla bekleyen kamptaki karaltılara yaklaşıyorduk.17’gibi barakadaydık. Bir zaman bir şeyler yiyemedik. Sıcak sıvılar alarak geçiştirdik. Tabii tüm bunları Selda ve Meltem sayesinde gerçekleştiriyorduk. Kımıldayacak dermanımız yoktu. Bu iyilik perileri (biz onlara 4200 güzelleri dedik) hem ocakta kar eritiyor hem sıvı ihtiyaçlarımızı gideriyor hem yemek işini ayarlıyor hem de üşüyen ayaklarımıza sıcak su teminini sağlıyorlardı. Tekrar minnetlerimi sunuyorum…

Sabah(14.01.2006) siki bir kahvaltıdan sonra artık ayrılık vakti gelmişti. Reza’ya sarılıp duaları için çok teşekkür ettik. Bize “hava bozacak tez olasınız” diyerek uğurladı. Hüseyin’in elinde GPS, yoğun sis ve karda ilerlemeye başladık. Saat hızla ilerliyor lakin biz halen bilinmezlikteydik. Sonuçta hava kararmadan bir yerlere çıkabilirdik, kötüsü bivaklamak zorunda kalabilirdik. Ekip ağırlaşmaya başlamıştı. Ben ise tek batonla en ufak bir dengesizlikte batonsuz tarafa düşüyordum, ayaktaki acıda cabası….Nihayet hava kararmadan ana yola indik.Bizi alsın diye çağırdığımız Jeep kardan dolayı gelemeyeceğini söyledi. Batonlara kuvvet…Riene’ya 5km. kala tesadüfen greyderle yol açmaya çalışan isçilerle karsılaştık. Bize kurt sürüleri olduğunu on dakika sonra bir araçlarının kendilerine malzeme getireceğini ve onla geri done bileceğimizi söylediler. Bu arada iki İranlı dağcının çığ altında kaldığını (sanırım doğu yüzü) ve öldüklerini bildirdiler. Yarim saat sonra gelen araçla Shelter-1 dağ evine gittik. Tabii ilk isimiz yukarıda iken özlemini duyduğumuz Abbus yemeğini mideye indirmek oldu.

15.01.2006 öğlen saatlerinde Tahrandaydık. Artık benim otobüsle gitme şansım yoktu. Çünkü yarin işyerinde kesinlikle olmam gerekiyordu. Ekiple vedalaşıp havalimanına hareket ettim.18 bin Tümen vereceğim otobüs yerine, 235$ Iran Air uçağına bayıldım. Fakat en erken uçak pazartesi sabahı idi. Yerimi ayırtıp kente dönmeyi düşünürken, adı Mehdi olan bir kişiyle tanıştım. Kendisinin Türk kökenli olduğunu ve Türkleri çok sevdiğini söyledi. Bir özel havayolu acentesinde çalışan bu arkadaşla hemen ahbap olmuştuk. İşyerinden izin alarak kenti bana gezdirmek istediğini söyledi. Arabasına bindiğimde çıkardığı CD’lerde kimler yoktu ki; Emrah, İbrahim Tatlıses, Emel Sayın, Sibel Can…Ayrıca evde de Türk kanallarını izliyormuş. Kenti araba ile dolaştıktan sonra ekibimin kaldığı otele bırakılmayı istedim.

Otele geldiğimizde dikkatli olmamı üç Türkün fidye için kaçırıldığını söyledi. Maalesef otelden on dakika önce çıkan arkadaşlarıma yetişememiştim. Bir müddet bekledikten sonra sıkılıp bir taksiyle havalimanına geri dondum. Öğlen saatlerinde işyerimde iken arkadaşlarımın ne gibi serüven yasayacaklarını hayal ediyordum. Zamanları vardı ve hepsinin farklı planları vardı. Doğrusu Demavent faaliyeti her anlamda bana yetmişti.